โรมาเนีย มีมากกว่าแดรกคูล่า

ปี 1856 รัสเซียแพ้การสู้รบกับออตโตมัน ทำให้มอลดาเวียและวัลลาเชียอาศัยจังหวะร่วมกันตั้งตัวเป็นเอกราช นำไปสู่การตั้งรัฐโรมาเนีย (Principalities of Romania) ขึ้นในปี 1862 …ทั้งนี้ในตอนนั้นทรานซิลเวเนียยังมีชาวฮังกาเรียนมีอิทธิพลอยู่ เลยไม่ได้มาร่วมตั้งรัฐด้วย

ผู้ปกครองของโรมาเนียมีชื่อตำแหน่งว่า “ดอมนิตอร์” มีศักดิ์เป็น “เจ้าชาย” ผู้ปกครองคนแรกชื่อ “อเล็กซานดรู ไอโอน คูซา”

คูซาโดนปฏิวัติในปี 1866 จากนั้นจึงมึ เจ้าชายคารอล จากราชวงศ์โฮเอินท์ซ็อลเลิร์น (ราชวงศ์เดียวกับปรัสเซีย และเยอรมันในเวลาต่อมา) ตั้งตัวเป็นเจ้าขึ้นมาแทน

หลังสงครามรัสเซีย-ตุรกีปี 1877-1878 รัสเซียกลับชนะ สามารถขับไล่อิทธิพลออตโตมันออกไปจากโรมาเนีย ชาติมหาอำนาจยุโรปต่างๆ ลงนามสนธิสัญญาเบอร์ลินปี 1878 รับรองเอกราชของโรมาเนีย

ต่อมาในปี 1881 มีการยกระดับโรมาเนียจากราชรัฐ (ปกครองโดยเจ้าชาย) เป็นราชอาณาจักร (ปกครองโดยกษัตริย์) เจ้าชายคารอลจึงกลายเป็น “พระเจ้าคารอลที่ 1″ ไป

ท่ามกลางภัยสงคราม

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 โรมาเนียต้องการดินแดนทรานซิลเวเนียจากจักรวรรดิออสเตรียฮังการี เพราะถือเป็นดินแดนแต่โบราณของตน จึงเอียงเข้าหาฝ่ายสัมพันธมิตร (นำโดยฝรั่งเศสและรัสเซีย) และเมื่อถูกบีบคั้นจึงประกาศสงครามต่อฝ่ายมหาอำนาจกลาง (นำโดยเยอรมนี ออตโตมัน และออสเตรียฮังการี) ในปี 1916

โรมาเนียไม่ประสบความสำเร็จในสงครามนัก และถูกบีบให้ออกจากการสู้รบอยู่ช่วงหนึ่ง แต่สามารถพลิกกลับมาทำเกมในช่วงปลายสงครามได้ เมื่อฝ่ายพันธมิตรชนะ พวกเขาจึงชนะไปด้วย และสามารถผนวกดินแดนทรานซิลเวเนียตลอดจนเบสซาราเบีย (เป็นดินแดนของมอลดาเวียที่เสียไปให้รัสเซียตั้งแต่ช่วงที่ตีกับออตโตมัน) รวมเข้ากับประเทศโรมาเนีย

หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 โรมาเนียใช้การปกครองระบอบประชาธิปไตยเสรีนิยมเป็นส่วนใหญ่ จนกระทั่งเกิดภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ในปี 1929 (เป็นผลกระทบต่อๆ มาจากเศรษฐกิจสหรัฐ ลามมาถึงยุโรป) ซึ่งทำให้คนตกงานและเกิดการหยุดงานประท้วงบ่อยครั้ง จนกระทั่งมาฟื้นตัวในช่วงกลางทศวรรษ 1930s

ช่วงเศรษฐกิจเริ่มฟื้นตัวนั้น ระบอบประชาธิปไตยของโรมาเนียก็ยังไม่มั่นคงเท่าไร ทำให้เกิดเผด็จการแบบฟาสซิสต์มีอิทธิพลขึ้น อย่างไรก็ตามกษัตริย์ในขณะนั้นคือ “พระเจ้าคารอลที่ 2” ก็ยังสามารถประคับประคองไม่ให้พวกนิยมนาซีขึ้นมาเป็นใหญ่ได้

สถานการณ์มาถึงจุดเปลี่ยนเมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่สองในปี 1939 ทำให้โรมาเนียต้องเสียดินแดนดินแดนเบสซาราเบียทางเหนือของประเทศให้แก่โซเวียต และเสียดินแดนทรานซิลเวเนียให้ฝ่ายเยอรมัน

กษัตริย์โรมาเนียตอนนั้นอ่อนแอ ถูกบังคับสละราชสมบัติ และผลัดแผ่นดินเป็นพระเจ้าไมเคิลที่ 1 ซึ่งเป็นกษัตริย์รัชกาลสุดท้ายของโรมาเนีย ส่วนอำนาจปกครองประเทศตกเป็นของ “อียอน อันตอเนสกู (Ion Antonescu) ซึ่งตั้งตนเป็น “คอนดูคาทอร์” (Conducător แปลว่า “ท่านผู้นำ” คล้ายกับฟือเรอร์ของเยอรมัน)

อันตอเนสกูเข้าร่วมฝ่ายอักษะเต็มตัว และร่วมบุกสหภาพโซเวียตกับนาซี อย่างไรก็ตามสถานการณ์พลิกผันในแนวรบด้านตะวันออก ทำให้ในปี 1944 พระเจ้าไมเคิลที่ 1 ประกาศสงครามต่อฝ่ายอักษะ เพราะเห็นท่าว่าฝ่ายสัมพันธมิตรจะต้องชนะสงครามในที่สุด

ถึงกระนั้นสหภาพโซเวียตก็ลงโทษโรมาเนียด้วยการบังคับให้จ่ายค่าปฏิกรรมสงคราม และถือโรมาเนียเป็นประเทศข้าศึกที่ถูกยึดครอง ต่อมาโซเวียตยังบังคับให้โรมาเนียต้องมีนายกรัฐมนตรีมาจากพรรคคอมมิวนิสต์ และคงทหารไว้ในประเทศแม้สิ้นสงครามโลกครั้งที่สองแล้ว

รัฐคอมมิวนิสต์ช่วงต้น

ในปี 1947 ผู้นำคอมมิวนิสต์โรมาเนียนาม “เกออร์เก เกออร์กีอู-เดจ” (Gheorghe Gheorghiu-Dej) บังคับเปลี่ยนโรมาเนียมาเป็นสาธารณรัฐ และเริ่มการปฏิรูปต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการยึดกิจการเป็นของรัฐ และการใช้ระบบนารวม นอกจากนี้ยังถูกบังคับให้ต้องส่งทรัพยากรไปฟื้นฟูบูรณะสหภาพโซเวียตหลังสงครามด้วย

ช่วงนี้ระบอบคอมมิวนิสต์โรมาเนียถูกจดจำว่ามีการกดขี่ผู้เห็นต่างอย่างหนัก โดยมีการกวาดล้างด้วยตำรวจลับ การบังคับย้ายชาวนา รวมทั้งมีคุกปิเตช (Pitești) ซึ่งเป็นสถานที่ที่ขึ้นชื่อกในเรื่องการจับศัตรูการเมืองมาล้างสมอง ด้วยการทรมานทั้งทางร่างกายและจิตใจ มีชื่อเสียงฉาวโฉ่ไปทั่วยุโรปตะวันออก

จึงไม่น่าแปลกใจที่ขบวนการต่อต้านคอมมิวนิสต์ในโรมาเนียจะถือได้ว่ามีมายาวนานเป็นอันดับต้นๆ ในยุโรปตะวันออก

ในขณะเดียวกัน สิ่งน่าสนใจอีกอย่างหนึ่งของคอมมิวนิสต์โรมาเนีย คือ ผู้นำของพวกเขายังพยายามดำเนินนโยบายเป็นอิสระจากโซเวียตหลายประการ โดยถึงแม้ว่าจะต้องเข้าร่วมกับองค์การสนธิสัญญาวอร์ซอ แต่ก็มีอิสระจากการถูกสั่งการในหลายเรื่อง และยังสามารถผลักดันกองทัพโซเวียตในประเทศออกไปได้ด้วย

นอกจากนั้นผู้นำโรมาเนียยังคัดค้านแผนของกลุ่มเศรษฐกิจโคมีคอนในการเปลี่ยนโรมาเนียเป็นประเทศเกษตรกรรม แต่ดำเนินนโยบายเน้นการพัฒนาอุตสาหกรรมและพลังงานแทน และต่อมามีการปรับเปลี่ยนให้ลดการควบคุมเศรษฐกิจลงบางส่วนเพื่อลดความไม่พอใจของประชาชนอีกด้วย

เชาเชสกู

ในปี 1965 นาย “นิโคไล เชาเชสกู” (Nicolae Ceaușescu) ขึ้นเป็นผู้นำแทนเกออร์กีอู-เดจ ในช่วงแรกเขาเป็นผู้นำที่ค่อนข้างเป็นที่นิยม เพราะสามารถทำให้สินค้าไม่ขาดแคลน และยังผ่อนคลายการกดขี่เมื่อเทียบกับผู้นำในค่ายโซเวียตคนอื่นๆ

นอกจากนั้นเขายังสามารถเล่นเกมถอยห่างจากอิทธิพลโซเวียต แล้วไปคบกับจีนและชาติตะวันตกอื่นๆ เช่น เยอรมนีตะวันตกหรืออิสราเอล (ทำให้ชาติตะวันตกไม่ค่อยวิจารณ์โรมาเนียมากนัก)

ผลงานของเขาในทางที่ดีจะเป็นเรื่องการขยายกรุงบูคาเรสต์ ทำให้ชนชั้นล่างมีที่อยู่อาศัย ประชากรมีการศึกษาดีขึ้น สิทธิสตรีดีขึ้นและอายุขัยประชาชนยืนยาวขึ้น แต่อีกด้านหนึ่งเขาก็ออกนโยบายเพิ่มจำนวนประชากรด้วยการห้ามทำแท้งและคุมกำเนิด ส่งผลให้มีผู้หญิงเสียชีวิตจากการทำแท้ง มีปัญหาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธุ์ ตลอดจนปัญหาเด็กกำหร้าและเด็กไร้บ้าน

อย่างไรก็ตาม โครงการต่างๆ ของเขาได้สร้างหนี้สินกับต่างชาติจำนวนมาก ในทศวรรษ 1980s เชาเชสกูพยายามลดหนี้ด้วยการออกมาตรการรัดเข็มขัดอย่างโหด ทำให้ประชาชนเดือดร้อนมาก (แม้ว่าจะช่วยให้จ่ายหนี้ได้มากก็ตาม)

เมื่อมีเสียงต้นจากประชาชน แทนที่เชาเชสกูจะเลือกเปลี่ยนนโยบาย เขากลับหันไปกดขี่ประชาชนอย่างหนัก มีการสอดแนมประชาชน โดยเฉพาะการดักฟังโทรศัพท์ นอกจากนั้นยังมีการเซ็นเซอร์และการสร้างลัทธิบูชาตัวบุคคล

…และในขณะที่ความเป็นอยู่ของประชาชนกำลังย่ำแย่ เชาเชสกูก็ไม่หยุดดำเนินโครงการก่อสร้างใหญ่ๆ รวมทั้งใช้ทรัพยากรเอื้อประโยชน์แก่ครอบครัวและบริวาร

สถานการณ์ดังกล่าวสุกงอมในปี 1989 เกิดการประท้วงใหญ่จนสามารถปลดเชาเชสกูลงจากตำแหน่งได้ในที่สุด เขาถูกจับพร้อมภรรยา และถูกตัดสินประหารชีวิตด้วยศาลที่ค่อนข้างเตี้ย (อารมณ์เหมือนแก้แค้นมากกว่า)

…การตายของเขาเป็นข่าวดังทั่วโลก

…มันแสดงภาพผู้นำที่มีจุดเริ่มต้นเป็นที่รักของประชาชน กลับตายอย่างทุเรศในฐานะทรราช…

ยุคหลังคอมมิวนิสต์

โรมาเนียยุคหลังคอมมิวนิสต์เปลี่ยนมาใช้ระบอบประชาธิปไตยและระบบตลาดเสรี อย่างไรก็ตาม ปัญหาการเมืองหลายๆ อย่างยังคงอยู่ โดยเฉพาะมีการประท้วงระหว่างกลุ่มอุดมการณ์ต่างๆ อีกทั้งประเทศยังคงมีปัญหาคอร์รัปชันและเศรษฐกิจ

ถึงกระนั้นตามปัจจุบันประชาชนโรมาเนียยากจนน้อยลงและคุณภาพชีวิตดีขึ้น โดยได้ชื่อว่าเป็นประเทศ unseen ที่น่าไปเที่ยวแห่งหนึ่ง เช่น กรุงบูคาเรสต์เมืองหลวงของประเทศโรมาเนีย มีการขนานนามเมืองว่าเป็น “ปารีสแห่งตะวันออก” เพราะมีสถาปัตยกรรมที่สวยงาม ผสมผสานกับความไฮเทคอย่างลงตัว

ในเมืองมีสถานที่ท่องเที่ยวน่าสนใจมากมาย เช่น “อาคารรัฐสภาโรมาเนีย” มีพื้นที่อาคารถึง 365,000 ตารางเมตร ตัวอาคารสร้างจากหินอ่อน 1 ล้านคิวบิกเมตร ภายในประกอบด้วยคริสตัลอีก 3,500 ตัน โลหะอีก 700,000 ตัน น้ำหนักเกือบ 4.1 พันล้านกิโลกรัม ทำให้เป็นอาคารที่หนักที่สุดในโลก

ตัวอาคารรัฐสภาก่อสร้างแบบศิลปะสังคมนิยมและนีโอคลาสสิกโมเดิร์นในสมัยของ นิโคไล เชาเชสกู เนื่องจากแฝงลัทธิบูชาตัวบุคคล ทำให้มีความหรูหราฟุ้งเฟ้อ

ภูมิภาคทรานซิลเวเนียเองก็เป็นอีกหนึ่งจุดหมายปลายทางของนักท่องเที่ยว โดยเฉพาะคนที่สนใจตำนานลึกลับ เพราะต้องการไปเยี่ยมชม “ปราสาทบราน” ซึ่งโปรโมทกันว่าเป็นที่พำนักของวลาด แดรกูลา (อนึ่ง จริงๆ ตามประวัติศาสตร์ที่อยู่ของวลาดคือ “ปราสาทโปนารี” แต่ปัจจุบันเหลือเพียงซาก)

ส่วนปราสาทบรานเป็นพระราชวังของราชวงศ์โรมาเนีย ก่อนจะถูกรัฐบาลคอมมิวนิสต์ยึดเป็นของรัฐ และปัจจุบันรัฐบาลโรมาเนียได้ยกปราสาทนี้ให้แก่ทายาทโดยธรรม (เชื้อพระวงศ์ไร้บัลลังก์ตระกูลฮับส์บัวร์ก) มีการเปิดทัวร์แบบมีไกด์ และด้านล่างหุบเขามีพิพิธภัณฑ์มีชีวิตซึ่งอนุรักษ์หมู่บ้านชาวนาโรมาเนียในละแวกปราสาท

นอกจากนี้ยังมีปราสาทสวยงามอีกแห่งหนึ่ง คือ “ปราสาทเปเลส” ก่อตั้งขึ้นในรัชกาลพระเจ้าคารอลที่ 1 เป็นพระราชวังฤดูร้อนและสถานที่ล่าสัตว์ มีสไตล์เดียวกันกับปราสาทนอยชวานชไตน์ในรัฐบาวาเรีย ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจของเรื่องเจ้าหญิงนิทรา

บทส่งท้าย

โรมาเนียเป็นประเทศที่ไม่ได้น่าสนใจแต่เพียงเรื่องราวของผีดิบแดรกคูล่า แต่เพราะผ่านอะไรมาหลายอย่าง เริ่มจากการต่อสู้กับข้าศึกต่างศาสนา มาจนถึงการต่อสู้ทางอุดมการณ์ทั้งฟาสซิสต์และคอมมิวนิสต์

พวกเขายังผ่านยุคเผด็จการที่ควบคุมชีวิตประชาชน และมีการโค่นเผด็จการนั้นด้วยตนเอง เรียกว่าเป็นประวัติศาสตร์เปื้อนเลือดที่ขัดแย้งกับความสวยงามที่พบเห็น สร้างเรื่องราวน่าค้นหาสำหรับนักเดินทางจากทั่วโลก