เมื่อเอ่ยถึงยุโรป… หลายคนคงนึกถึงชาติมหาอำนาจทางประวัติศาสตร์อย่างอังกฤษ ฝรั่งเศส สเปน หรือเยอรมนี แต่ทว่า ยังมีดินแดนสองแห่งที่แม้จะไม่มีรัฐเป็นของตัวเอง แต่กลับมีเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ภาษาและประวัติศาสตร์อันยาวนาน นั่นคือ “อ็อกซิตาเนีย” (Occitania) และ คาตาโลเนีย (Catalonia)

ดินแดนทั้งสองเป็นดินแดนที่มีการใช้ภาษาโรแมนซ์สายหนึ่งที่เรียกว่า “อ็อกซิตาโน-โรแมนซ์” (Occitano-Romance) ซึ่งในยุคกลาง ดินแดนทั้งสองถือเป็นศูนย์กลางแห่งศิลปะและวรรณกรรม ทว่ากลับถูกบดบังและถูกลืมเลือนจากหน้าประวัติศาสตร์กระแสหลัก

โดย “อ็อกซิตาเนีย” (Occitania) หรือ “อ็อกซีตานี” (Occitanie) ดินแดนทางตอนใต้ของฝรั่งเศสพูดภาษา “อ็อกซิตัน” (Occitan) ซึ่งเคยแพร่หลายมากในช่วงยุคกลาง อีกทั้งภาษานี้ถือเป็นภาษาแห่งความรักและบทกวีที่เหล่า “ทรูบาดูร์” (Troubadours) กวีขับร้องขับขานลำนำจนมีอิทธิพลส่งต่อถึงวรรณกรรมโรแมนติกในปัจจุบัน

ส่วน “คาตาโลเนีย” (Catalonia) หรือ “คาตาลุญญ่า” (Catalunya) ดินแดนทางตะวันออกเฉียงเหนือของสเปนนั้นพูดจาภาษา “คาตาลัน” ซึ่งมีความใกล้เคียงกับภาษาอ็อกซิตันเป็นอย่างมาก และเคยรุ่งเรืองถึงขีดสุดในสมัยราชอาณาจักรอารากอน

แต่โชคร้ายที่ดินแดนทั้งสองโดนกระแสรัฐชาติดูดกลืน โดยอ็อกซิตาเนียถูกฝรั่งเศสปกครอง ส่วนคาตาโลเนียถูกสเปนผนวกพื้นที่ ทำให้อัตลักษณ์และวัฒนธรรมของสองดินแดนในยุคสมัยใหม่เริ่มพร่าเลือน ซึ่งฝั่งอ็อกซิตันแย่หน่อยที่ฝรั่งเศสสามารถทำให้คนอ็อกซิตันกลายเป็นคนฝรั่งเศสอย่างสมบูรณ์ จนปัจจุบันมีคนพูดภาษาอ็อกซิตันไม่ถึงล้านคน

ส่วนฝั่งคาตาโลเนียนั้นประสบความสำเร็จในการฟื้นฟูชาติ เพราะมีความเคลื่อนไหวฟื้นฟูอัตลักษณ์คาตาลันมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 แม้จะโดนปราบปรามอย่างหนักในยุคเผด็จการฟรังโก้ แต่ชาวคาตาลันก็ยังพยายามรักษาอัตลักษณ์จนแข็งแกร่งได้จนถึงทุกวันนี้ ซึ่งทางรัฐบาลสเปนก็โอเคกับการอนุรักษ์วัฒนธรรม เพียงแต่ไม่อยากให้คาตาโลเนียเป็นเอกราช เพราะพื้นที่แห่งนี้ถือเป็นพื้นที่เศรษฐกิจสำคัญจากการท่องเที่ยวและอุตสาหกรรมที่สเปนไม่อาจสูญเสียได้

ภาพนี้เป็นภาพแผนที่ Mod Occitan Culture Rework ของเกม Crusader Kings III บน Steam ที่แสดงให้เห็นพื้นที่ของอ็อกซิตัน (ไม้กางเขนสีเหลืองผืนธงสีแดง), คาตาโลเนีย (ริ้วธงสีเหลือง-แดง), และอารากอน (ธงไม้กางเขนสีขาวบนธงสีม่วง)

#TWCHistory #TWCFrance #TWCSpain #TWC_Rama