ฟาลูเดห์ (Faloodeh) ขนมหวานโบราณสไตล์เปอร์เซีย มีถิ่นกำเนิดในเมืองชีราซ (Shiraz) อันเป็นเมืองศูนย์กลางทางวัฒนธรรมของจักรวรรดิเปอร์เซียที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานมาหลายยุคสมัย และยังแฝงไปด้วยความงามทางสถาปัตยกรรมที่ไม่อาจละสายตา

ในส่วนของฟาลูเดห์หากดูผิวเผินมีความคล้ายกับน้ำแข็งไสของบ้านเรา มีรสชาติหวานอมเปรี้ยวเย็นชื่นใจ โดยตัวขนมทำจากเส้นหมี่ที่เอาไปลวกให้สุกแล้วนำมาแช่กับน้ำเชื่อมที่ผสมน้ำมะนาวและน้ำกุหลาบ (น้ำแช่กลีบกุหลาบ) จากนั้นนำไปแช่เย็น

เมื่อเส้นหมี่เซ็ทตัวเป็นน้ำแข็งจึงนำออกมาขูดคลุกเคล้าให้ออกมามีลักษณะคล้ายกับน้ำแข็งไส เสิร์ฟลงบนถ้วยบีบน้ำมะนาวเพื่อเพิ่มรสชาติความเปรี้ยว ตกแต่งเพิ่มสีสันด้วยผลเชอร์รี่สีแดงสดตัดกับความขาวของเส้นหมี่

ทว่าอิหร่านมีภูมิประเทศบางส่วนเป็นทะเลทรายทำให้มีอากาศร้อนแห้งแล้ง แล้วจะทำฟาลูเดห์น้ำแข็งเย็น ๆ คลายร้อนได้อย่างไร ?

ถึงอย่างนั้นปัญหาก็ได้หมดไปด้วยภูมิปัญญาอันชาญฉลาดของชาวอิหร่านในสมัยนั้น ร้อนใช่ไหมก็สร้างตู้เย็นซะเลยสิ!

โดยตู้เย็นมีชื่อเรียกว่า “ยัคชาล” (Yakhchal) มีรูปร่างทรงกรวยคว่ำ ก่อด้วยดินผสมปูนขาว ไม้ ไข่ขาว เศษผ้า ซึ่งเป็นฉนวนกันร้อนได้ดี ภายในกรวยเป็นบ่อขุดลึกลงไปสำหรับเก็บน้ำแข็ง บริเวณด้านบนของกรวยมีรูระบายอากาศเพื่อดึงความร้อนภายในโดมออกไป อย่างไรก็ตามก็ต้องอาศัยสภาพอากาศของทะเลทรายในตอนกลางคืนที่มีอุณหภูมิลดลงเป็นตัวช่วยในการสร้างความเย็นด้วย

พอเป็นเช่นนี้หากจะใช้น้ำแข็งคลายร้อน หรือทำฟาลูเดห์เย็นชื่นใจท่ามกลางทะเลทรายร้อนระอุก็ไม่เป็นปัญหาอีกต่อไป

ฟาลูเดห์ยังคงมีให้รับประทานอยู่จนถึงปัจจุบัน ซึ่งหาได้ตามร้านขายไอศกรีมทั่วไปในอิหร่าน มีการเพิ่มความอร่อยด้วยการเสิร์ฟคู่กับหญ้าฝรั่นหรือไอศกรีมพิสตาชิโอ นอกจากนี้ฟาลูเดห์ยังเป็นเมนูสุดฮิตในหน้าร้อนของชาวอิหร่านอีกด้วย